چمانه و اسرار حج

سید محمد مهدی حسینی چمانوی

 

حریم حرم الهی دارای حرمت خاصّی است که حضور در میقات، لازمۀ پاس‌داشت آن است.

لبّیک‌ گویی بندگان در میقات، پاسخی به دعوت خداوند است و در واقع میقات، قرارگاه گفت‏و‌گوی بنده با خدا است.

سفر حج، صورت زمینی معراج است و میقات به عنوان نقطۀ شروع حج، در تناظر با آغاز معراج است؛ که با نفی هرگونه شرک و تعلّقات دنیوی راه عروج به سوی معبود گشوده می‌شود.

همان‌گونه که میقات‌های زمینی قرارگاه حج‌گزاران برای ورود به حرم است، میقات‌‌های آسمانی نیز به محاذات آن، قرار‌گاه ملائکه برای طواف بیت ‌المعمور است.

این‌که در اطراف مکّه میقات‌های مختلف معیّن شده است، بیان‌گر آن است که ورود به حرم و مدار حق، از هر طرف و در هر موقعیتی برای همه ممکن است.

حضور حج‌گزاران در میقات با لباس سفید احرام یاد‌آور قیامت و حضور مردم در پیش‌گاه خداوند با کفن‌های سفید است.

سید محمد مهدی حسینی چمانوی

حج (حَجّة الإسلام) تنها بر کسانی که استطاعت و توانایی مالی و جسمی دارند، واجب می‌شود.

محدود بودن وجوب حج بر افراد مستطیع، در راستای تناسب تکلیف با توانایی مکلّف است.

حج، با توجه دادن به خدا و نیازهای جامعه، موجب جهت دادن به ثروت توانمندان شده و از به وجود آمدن روح طغیان و سرکشی در آن‌ها جلوگیری می‌کند.

برگزار شدن مداوم حج، مشاغل جدید فراوانی را به وجود می‌آورد و ثروت را میان مردم توزیع می‌کند. و باعث رشد و حرکت اقتصادی می‌شود.

انسان مستطیع با گزاردن حج، از بی‌تحرّکی خارج شده و با ورود به فضای جدید، نگاهی تازه پیدا می‌کند؛ و این باعث تعادل شخصیتی و اخلاقی حاجی می‌شود.

حج، فرد توانمند را با خلأها و نیازهای جامعۀ اسلامی آشنا می‌کند و از این رو بستر مناسبی برای انجام کارهای خیر و عام‌ المنفعه فراهم می‌آورد.

سفر حج با انفاق بخشی از ثروت انسان‌های توانمند همراه است. این امر باعث رشد و تعالی معنوی او و رسیدن به مقام برّ و نیکوکاری می‌شود.

حج دارویی نافع برای بیماری های دل است.^[1]

تاثیر حج در پیراستن رذایل اخلاقی در این است که :

اولا محیط حج باعث آراستگی فرد به ملکات و فضایل اخلاقی می شود.

ثانیا اثری در دوری از رذایل و زشتی های اخلاقی دارد.

حج گزار در سفر معنوی حج باید آفریدگار خود را با قلب و زبان یاد کند. این یاد کردن اختصاص به تمامی مراحل زندگی دارد، منتهی در سفر حج به خوبی دست یافتنی است. یاد کردن خدا در مناسک حج از اسرار و حکمت های حج است.

پیامبر اعظم (ص) فرمود: "علت وجوب طواف خانه خدا، سعی بین صفا و مروه و رمی جمرات بر پائی ذکر خداست."

دست یابی به سر حج در پایان حج به رشد تقوی در انجام دهنده ی اعمال و مناسک حج است و دیگری سعی بیشتر در مراقبت از حدود الهی است. کار مایه ی همه ی اسرار حج به تقوی است " برای خود توشه بر گیرید که در حقیقت بهترین توشه پرهیز کاری است" (بقره/197)

مناسک حج تمرین ورع و تقوی است. امام صادق (ع) فرمود :"مهم ترین وظیفه حج گزار تقوی و ذکر الهی است."

^[1] میرزا جواد ملکی تبریزی

---

امیر مؤمنان علی (علیه السلام) فرمود:

« دیر اجابت نمودن خدا تو را ناامید نکند که همانا بخشش ‌بسته به مقدار درخواست است. چه بسا در اجابت دعای تو تأخیر رخ دهد تا درخواست تو طولانی تر گردد و بخشش خدا کامل تر شود. چه بسا چیزی را خواسته ای آن را به تو نداده، اما بهتر از آن را در این دنیا یا آن دنیا به تو داده است و یا خیر و صلاح واقعی شما آن بوده که آن را از شما باز دارد. چه بسا چیزی را طلب نمودی که اگر به تو می داد، ‌تباهی دین یا تباهی و ناراحتی های دنیای خود را در آن می دیدی. » نهج البلاغه، ترجمه فیض الاسلام، نامه 31.